Bij verduurzaming is prioriteren onontbeerlijk. Maar kiezen (en dus soms ‘nee’ moeten zeggen) blijkt in de praktijk nog best lastig.
‘Cognitive bias’ is een begrip uit de psychologie dat helpt verklaren waarom de gedachtegang van het menselijk brein – en ons gedrag, dat hieruit voortvloeit - niet volledig rationeel verloopt. Er bestaan tientallen van dit soort ‘biases’ of irrationele gedachtegangen. Iedereen is hier vatbaar voor. Toch laten we veelal onbewust onze gedachten en handelingen hierdoor beïnvloeden.
Het thema ‘Klimaatverandering’ laat in de praktijk mooi zien hoe dit soort mechanismen werken. Gisteren, tijdens de conferentie ‘De nieuwe winnaars’ van het Purpose Accounting Collective, hebben we met zo’n 30 bedrijfsleiders uit het MKB tijdens een interactieve workshop onderzocht waarom prioriteren makkelijker gezegd is dan gedaan. Wat bleek?
INZICHT 1: Hoe meer (wenselijke) opties, hoe moelijker het is te kiezen!
Bij het ontwerpen van een duurzaamheidsstrategie is het prioriteren van doelstellingen cruciaal, maar verrassend lastig. Om dit te illustreren vroegen we deelnemers uit een lijst van ruim 70 duurzaamheidsthema’s de voor hun organisatie minst relevante weg te strepen. Dit bleek een lastige opgave. Waarom? Deelnemers beschouwden elk van die 70 thema’s als wenselijk en daardoor voelde men een intuïtieve barrière om zo’n thema door te strepen, af te wijzen. En kiezen uit een lange lijst met opties is sowieso lastig, zoals mooi uitgelegd in deze beroemde TED talk.
INZICHT 2: ‘Onze keuze is – veelal onbewust – bevooroordeeld!
Nogmaals, om een verduurzamingsstrategie kans van slagen te geven is kiezen/prioriteren cruciaal, maar zogenaamde ‘carbon tunnel visie’ ligt op de loer. Hoewel ‘duurzaam’ veel criteria kent wordt er dikwijls blindgestaard op het thema milieu en in het bijzonder emissiereductie.
Het is belangrijk ons hier bewust van te zijn. Bijvoorbeeld, omdat voor verduurzaming meer nodig is dan ‘alleen’ CO2 reductie. Of omdat de grootste potentiële positieve impact van een specifiek bedrijf juist op een ander vlak ligt; in zo’n geval leidt blind staren op emissiereductie tot gemiste kansen.
Maar deze tunnelvisie vormt ook een mogelijk risico, met name voor partijen die vooralsnog niet rapporteren over verduurzaming maar dat binnenkort wel moeten: veel bedrijven zullen vanaf 2025 conform nieuwe Europese standaarden (CSRD ) over verduurzaming moeten rapporteren, en dat gaat veel verder dan alleen cijfers over CO2 emissies. En als je publiekelijk je prestaties moet delen, dan is het wel zo prettig als je op alle criteria acceptabel scoort, al is het maar vanwege reputatie management.
Vraag: Welke uitdagingen kom jij tegen bij verduurzaming en het stellen van prioriteiten?
