Samen met mijn collega Rachelle Meijers schreef ik de whitepaper ‘Van idee tot uitvoering: Zo bouw je een ecosysteem’ waarin we de aanpak, uitgangspunten en succesfactoren voor het bouwen van een publiek-privaat ecosysteem beschrijven.
Voor diegenen die de voorkeur geven aan wat lichter (en vooral korter) leesvoer, vat ik deze aanpak, uitgangspunten en succesfactoren samen in een driedelige blogreeks. In deze laatste blog beschrijf ik de succesfactoren van een publiek-privaat ecosysteem.
Henri Ford was er vroeg bij. In de 19e eeuw zei hij al: ‘Samenkomen is een begin. Samen blijven is vooruitgang. Samenwerken is succes.’
Nog altijd staat ‘samenwerken’ hoog in het vaandel. Veel organisaties zetten in op de ontwikkeling van samenwerkingsstrategieën, platformen, partnerschappen en andere samenwerkingsvormen. Eén van die samenwerkingsvormen is een publiek-privaat ecosysteem: een langetermijn en doelgerichte samenwerking waarin partners bijdragen aan een gedeeld en organisatieoverstijgend belang.
Het bouwen en onderhouden van een publiek-privaat ecosysteem is niet eenvoudig. In deze blog heb ik 7 succesfactoren op een rijtje gezet. Hopelijk maakt dit samenwerken in een ecosysteem gemakkelijker en draagt een effectievere samenwerking bij aan het oplossen van de maatschappelijke uitdagingen anno 2020.
‘Samenkomen is een begin. Samen blijven is vooruitgang. Samenwerken is succes.’
1. Start met een coalition of the willing
Het bouwen van een ecosysteem is een innovatief en ondernemend proces. Daarom is het van belang om te starten met een groep betrokken en enthousiaste mensen. Door de groep in het begin klein te houden voorkom je dat deze coalition of the willing een coalition of the talking wordt. Deze coalitie zet de eerste contouren van het ecosysteem neer en treden als ambassadeur op richting hun eigen organisaties. Als het ecosysteem later in het proces eenmaal vorm krijgt, kunnen andere partners worden betrokken volgens het uitgangspunt van inclusiviteit.
2. Er is minimaal één partij bereid te investeren
In de verkennende fase is ten minste één persoon nodig die bereid is haar nek uit te steken en haar organisatie kan mobiliseren voor een beduidende investering. Deze investering hoeft niet per se financieel van aard te zijn; het is ook mogelijk om te investeren in de vorm van kennis, technologie, inzet van mensen of het beschikbaar stellen van een locatie. Idealiter zijn er meerdere partijen die investeren. Zo stimuleer je dat er een gedeeld financieel belang en eigenaarschap is. Een bijkomend voordeel van een serieuze investering is dat het de haalbaarheid en levensvatbaarheid van het ecosysteem bevestigt, wat een aantrekkende werking kan hebben op potentiële nieuwe partners.
3. Zorg voor een aansprekende en gedeelde visie
Een heldere en aansprekende visie inspireert en verbindt bestaande en nieuwe partners aan het ecosysteem. Waar oplossingsrichtingen en activiteiten van een ecosysteem nog kunnen wijzigen, is het uitgangspunt dat de visie blijft staan. Niet alleen helpt een aansprekende visie in het aantrekken van nieuwe partners, ook draagt het bij dat partners niet afhaken op het moment dat de initiële oplossingsrichting of de scope van de activiteiten verandert.
4. De rol van aanjager in een ecosysteem is essentieel
Het is onvermijdelijk dat partners van een ecosysteem, naast het collectieve belang van het ecosysteem, ook individuele belangen hebben. Een onafhankelijke partij die geen specifiek belang heeft bij het hogere doel van het ecosysteem en de werelden van alle partners kent, helpt om conflicterende belangen bespreekbaar te maken en het hogere doel voorop te blijven zetten. Bovendien kan deze partij als ‘vertaler’ de cultuurverschillen tussen de partners overbruggen. Tot slot treedt deze partij op als procesbegeleider en aanjager van ecosysteem. Figuur 1 vat de verschillende rollen samen.
5. Zorg voor balans tussen gedeeld en individueel belang
Samenwerken in een publiek-privaat ecosysteem kan op lange termijn alleen werken als alle partners genoeg voordeel uit de samenwerking halen. Dit voordeel hoeft niet alleen financieel te zijn, het kan ook gaan om het verbreden van het netwerk of het vergroten van kennis. De individuele belangen van de partners moeten dus groot genoeg zijn om op te wegen tegen de tijd en de energie die het bouwen van een ecosysteem kost. Hoewel een gedeeld belang en gedeelde visie helpen om partners aan boord te krijgen, helpen individuele belangen om partners aan boord te houden.
6. Schep realistische verwachtingen over de doorlooptijd
Het bouwen van een publiek-privaat ecosysteem kost tijd. Door bureaucratische processen, gebrek aan intern draagvlak of het niet aan boord krijgen van de juiste organisaties kan het voorkomen dat ecosystemen minder snel vooruitgang boeken dan oorspronkelijk gepland. Dit kan frustrerend zijn. Hoewel het verleidelijk is om optimistische tijdslijnen te communiceren, kan dit leiden tot verlies van geloofwaardigheid op het moment dat die tijdslijnen niet worden gehaald. Het schetsen van realistische verwachtingen over de doorlooptijd en transparantie over de oorzaken van de vertraging creëert meer begrip.
7. Kom in actie en vier succes!
Vier je successen! Dit maakt samenwerken in een ecosysteem niet alleen gemakkelijker, maar ook leuker. Bovendien kun je de gerealiseerde successen gebruiken om tastbaar te maken welke impact je als ecosysteem hebt. Het zal het enthousiasme bij zowel interne als externe stakeholders vergroten.
Meer lezen?
Wil je meer lezen over hoe Kirkman Company publiek-private ecosystemen bouwt? Lees dan hier de volledige whitepaper ‘Van idee tot uitvoering: Zo bouw je een ecosysteem’. Wil je een samenvatting van de aanpak voor het bouwen van een publiek-privaat ecosysteem, lees dan blog #1. Ben je meer geïnteresseerd in de uitgangspunten van een ecosysteem, lees dan blog #2. Ben je uitgelezen maar heb je nog vragen, opmerkingen of interesse in een persoonlijk gesprek, dan hoor ik het uiteraard graag.
